Wanneer leren wordt belemmerd door motorische onrijpheid

Om tot leren te komen heeft een kind een goed fundament nodig. De basis voor dat fundament heeft alles te maken met bewegen en groeien en wordt al gevormd tijdens de zwangerschap. Als alles vlekkeloos verloopt en een kind zich de eerste jaren na de geboorte fysiek goed ontwikkelt, dan is het klaar om schoolse vaardigheden te leren.

Helaas verloopt alles niet bij elk kind vlekkeloos

Wordt er om één of andere reden een beweegmijlpaal* overgeslagen dan integreren de reflexen niet voldoende en wordt er geen goede basis gelegd voor hogere vaardigheden zoals: concentreren, gedrag, kunnen leren, plannen en organiseren enz. (*Beweegmijlpalen zijn bijvoorbeeld: hoofd optillen en van liggen, via rollen, kruipen en zitten, gaat staan en lopen).

Herken je onderstaande bij je kind?

Motoriek/bewegen

• Onhandig en/of vaak vallen
• Stoot overal tegenaan
• Op de tenen lopen
• Zwakke fijne of grove motoriek
• Niet stil kunnen zitten
• Hyperactief gedrag
• Niet of nauwelijks gekropen als baby
• Tong- en mondbewegingen tijdens werken met de handen
• Problemen met oog-handcoördinatie

Houding

• Lage of hoge spierspanning
• Problemen met evenwicht of balans
• Op één of beide benen of knieën zitten
• Zitten in de zogenaamde w-zit
• Het hoofd ondersteunen tijdens het werken
• Vaak in de stoel hangen, niet goed rechtop kunnen zitten
• Met de benen achter de stoelpoot haken

Leren

• Concentratieproblemen
• Niet stil kunnen zitten en luisteren naar de uitleg
• Moeite met informatieverwerking
• Niet aan het werk kunnen gaan en blijven
• Alles horen en zien
• Snel afgeleid
• Automatiseringsproblemen; moeite met de tafels, het klokkijken en het leren van de letters
• Lezen komt niet op gang
• Cijfers en letters worden omgedraaid
• Slordig handschrift
• Verkrampte pengreep
• Moeite met plannen en organiseren

Sociaal-emotioneel

• Onzekerheid
• Pesten of gepest worden
• Woedeaanvallen
• Faalangst
• Vluchtgedrag 
• Moeite met grenzen stellen en handhaven
• Nagelbijten of sabbelen op kleding
• Tandenknarsen
• Moeite met keuzes maken
• Emotieregulatie
• Schrikachtig zijn
• Overgevoelig voor licht en geluid
• Ontspanningsproblemen
• Paniekaanvallen
• Bedplassen
• Slaapproblemen
• Burn-out

Als bovengenoemde kenmerken herkenbaar zijn, dan zou het zomaar kunnen dat dit voortkomt uit nog aanwezige reflexen.

Wat doen reflexen?

Reflexen ontwikkelen de voorwaarden om tot leren te komen:

• Richting ontwikkeling (we lezen van links naar rechts en van boven naar beneden)
• Ruimtelijke oriëntatie (hoe past de letter tussen de lijntjes en welke letter moet eerst?)
• Visuele discriminatie: welke letters zijn hetzelfde en welke zijn anders?
• Auditieve discriminatie: wat hoor ik en welke letter hoort daarbij?
• Lateralisatie (van links naar rechts werken en de middellijn oversteken)

Reflexen leren een baby:

• Zijn/haar eigen lichaam kennen
• Wie ben ik, wat kan ik, waar houd ik op en waar begint de ander?
• In evenwicht te zijn
• Zelfvertrouwen en moed om te ontdekken en te verbinden
• De ruimte te ontdekken; waar ben ik in de ruimte en hoe verhoud ik mij tot de ruimte om mij heen?

Hoe werkt Psychomotorische Remedial Teaching, PMRT?

Bij PMRT kijken we niet alleen naar de hulpvraag op het gebied van leren, maar vooral ook naar de basisontwikkeling. PMRT geeft zowel bij kinderen van de basisschool als bij leerlingen van het voortgezet onderwijs meer balans, zelfvertrouwen en betere leerresultaten.

Screening
Tijdens een screeningsochtend kijken we onder meer naar de motorische ontwikkeling van het kind en naar reflexen die mogelijk nog actief zijn. Ook visuele en auditieve vaardigheden kunnen worden meegenomen. Om te kijken wat gescreend moet worden, vullen de ouders een vragenlijst in over de ontwikkeling van het kind.

De begeleiding die daarop volgt is 45 minuten per week en loopt over twee sporen. Aan de ene kant werken we aan aan de reflexintegratie en motorische ontwikkeling door ritmische bewegingen, oefeningen en spelletjes. Voor een goed resultaat is het de bedoeling dat bepaalde oefeningen ook thuis gedaan worden. Tegelijkertijd wordt er ook gewerkt aan de leerhulpvraag van het kind, zodat het daarmee op school beter uit de voeten kan en het zelfvertrouwen weer toeneemt. Daarnaast kan, zo nodig, ook een van de breintrainingen worden ingezet.

Schrijfmotorische problemen

Veel kinderen en jongeren hebben, doordat er nog reflexen actief zijn, een slechte zithouding en pengreep. Hun handschrift is vaak slordig, moeilijk leesbaar en ze schrijven niet graag. Liever pakken ze hun laptop. Maar schrijvend leren is heel belangrijk in het proces van informatieverwerking. Via de snelwegen van zenuwbanen komt geschreven informatie namelijk beter op de juiste plaats in het brein en kan het er ook weer gemakkelijker uitkomen (bij proefwerken en toetsen). Ook de visuele verwerking blijft achter bij een slecht leesbaar handschrift. Dit alles kan echt een grote belemmering zijn in het leerproces. Daarom wordt er tijdens psychomotorische remedial teaching naast reflexontwikkeling ook extra aandacht besteed aan de schrijfvaardigheid.

Visuele uitdagingen

Door nog actieve reflexen kan het gebeuren dat er nog onvoldoende oogsamenwerking is. Het beeld dat een kind waarneemt is daardoor niet compleet en kan dus ook niet goed worden verwerkt. Dit komt vooral aan het licht bij leesproblemen. Door een uitgebreide visuele screening en oefeningen kan de oogsamenwerking enorm vooruitgaan en daarmee ook het leesproces. 

Een onvoldoende oogsamenwerking is vaak niet direct zichtbaar en wordt meestal niet ontdekt tijdens een standaard oogonderzoek bij de opticien. Dit kan betekenen dat kinderen die moeite hebben met lezen, schrijven of zelfs met dagelijkse activiteiten, misschien niet de hulp krijgen die ze nodig hebben, omdat de basis van het probleem ongezien blijft.

Lees hier meer over visuele uitdagingen

Wat is het verschil tussen gewone en Psychomotorische Remedial Teaching?

Gewone Remedial Teaching (RT):

• Gewone RT is hulp om beter te worden in bepaalde vakken als je kind daar moeite mee heeft.
• Het helpt je kind om lesstof te begrijpen en te oefenen, zodat je beter kunt presteren op school.
• RT helpt als je kind achterloopt met leren, maar kijkt niet zo diep naar waarom dat gebeurt.

Psychomotorische Remedial Teaching (PMRT):

• Psychomotorische RT kijkt dieper naar de voorwaardelijke breinontwikkeling, op zoek naar oorzaken waarom je kind moeite heeft met een of meer schoolvakken of met leren in het algemeen.
• Het onderzoekt goed welke reflexen nog aanwezig zijn en welke oefeningen en bewegingen je kind gaan helpen.
• Het werkt aan motorische ontwikkeling door ritmische bewegingen en oefeningen op maat, die helpen bij het leren en ontwikkelen, maar ook met hoe je kind in zijn of haar vel zit.
• Het doel is dat je kind niet alleen beter leert, maar ook sterker wordt in zichzelf zijn.

Kortom, gewone RT is gericht op het aanpakken van specifieke leerachterstanden, terwijl psychomotorische RT een meer holistische benadering is, die dieper ingaat op de dieper liggende oorzaken van problemen en je kind helpt in bredere zin sterker te worden en te groeien.

We bespreken in het adviesgesprek of Psychomotorische RT de meest passende aanpak is voor je kind, of dat je beter kunt kiezen voor:

• remedial teaching ("gewone" RT):
  gerichte begeleiding op maat om het lastige schoolvak te verbeteren. We gaan aan de slag met de nodige basisvaardigheden en we maken het natuurlijk zo leuk en zinvol mogelijk. Lees hier meer 

of

• psychodiagnostische remedial teaching (PDRT):
  gerichte begeleiding op maat voor de lastige schoolvakken, in combinatie met het verbeteren van executieve breinfuncties en het verwerken van informatie in het brein. Lees hier meer