Begrijpend lezen

Begrijpend lezen is - denken wij - naast rekenen het belangrijkste schoolvak. Je hebt het namelijk overal bij nodig! Helaas kan het voor kinderen op de basisschool én voor jongeren op het voortgezet onderwijs erg lastig zijn. Hierdoor kost het lezen, leren en maken van toetsen veel tijd en moeite en zijn de resultaten lager dan je zou willen. Gelukkig kunnen wij helpen.

Moeite met begrijpend lezen

Begrijpend lezen is niet alleen "Nieuwsbegrip", "Blink" of andere methode voor begrijpend lezen. Het is echt "begrijpen wat je leest" en dat heb je de hele dag door nodig. Zelfs bij vakken als rekenen en wiskunde.

Kinderen en jongeren controleren tijdens het lezen eigenlijk nauwelijks meer of ze het wel begrijpen. Ze hebben moeite met het herkennen van hoofd- en bijzaken en kunnen hun hoofd nauwelijks bij een wat langere tekst houden. Hoe groot de effecten zijn als je niet genoeg begrijpt wat je leest, zien we bij Obalo dagelijks: jongeren die moeite hebben met het leren van teksten en geen samenvatting kunnen maken. Kinderen die struikelen over verhaalsommen of vragen bij een toets. Met als gevolg: lage cijfers en een kelderend zelfvertrouwen.
De manier waarop deze kinderen lezen, is vaak puur vluchtgedrag: ze weten simpelweg niet hoe ze het aan moeten pakken. En ook niet wat ze moeten doen als ze iets niet snappen. Dus lezen ze maar door, terwijl ze nauwelijks een idee hebben van wat er staat.

Op langere termijn kunnen deze leesbegripsproblemen ook de schoolprestaties beïnvloeden: als je moeite hebt met het lezen en begrijpen van vakken met veel tekst, zoals bijvoorbeeld M&M, biologie en economie, dan wordt het leren ervan lastig. En als je de vragen in een toets - van welk vak dan ook - niet goed begrijpt, dan wordt het lastig om voldoendes te halen.

Wat zijn de oorzaken van leesbegripsproblemen

Problemen met begrijpend lezen hebben in de basis drie verschillende oorzaken*:

• Kinderen en jongeren hebben moeite met het visualiseren van wat ze lezen. Ze doen het niet of niet voldoende, of ze halen er juist veel te veel bij.
• Ze zijn te weinig actief bezig met het begrijpen van de tekst. Ze hopen dat het vanzelf wel "binnenkomt" en controleren niet of ze nog wel begrijpen wat ze lezen.
• Ze verbinden de informatie niet aan dat wat ze al weten of wat er verder in de tekst staat, dus het worden allemaal losse flarden aan informatie.

Op school is er meestal meer aandacht voor leesstrategieën. Dat is niet fout, maar als je kind het bovenstaande niet goed doet, helpt het niet als hij weet wat bijvoorbeeld een signaalwoord is. 

*Na een literatuur- en (eigen) praktijkonderzoek van een aantal jaren concludeerde Elvira dat deze drie vaardigheden de basis vormen van leesbegrip, en ook dat bij veel kinderen juist die vaardigheden onvoldoende ontwikkeld waren. Zij schreef drie "leesinzicht-" boeken over begrijpend lezen voor Leerkrachten, Remedial Teachers en andere onderwijs-/taalspecialisten en een vierde is in de maak.

Wat speelt mee als je kind moeite heeft met begrijpend lezen

De bovengenoemde problemen hebben bijna altijd een onderliggende oorzaak. Het gaat om de ontwikkeling en vaardigheden van het brein, waardoor dit nu nog niet zomaar lukt. Deze factoren kunnen een rol spelen als een kind moeite heeft met begrijpend lezen:

• er kan sprake zijn van motorische onrijpheid
• het werkgeheugen van je kind functioneert niet goed of je kind gaat er niet handig mee om.
• de verwerking van informatie in het brein verloopt niet vlot  
  (talig-auditief of ruimtelijk-visueel)
• visualiseren (beelden oproepen in het hoofd) is van nature lastig voor je kind of hij/zij heeft dit niet geleerd
• je kind heeft moeite met logisch redeneren
• het lukt niet goed om wat hij/zij heeft geleerd in een iets andere situatie toe te passen
• je kind wil sneller werken dan het brein aankan en slaat essentiële denkstappen over
• je kind is snel afgeleid of prikkelgevoelig
• je kind is erg beweeglijk of chaotisch 
• er is (misschien) sprake van dyslexie

Hoe kunnen wij je kind helpen om beter te worden in begrijpend lezen

Misschien heeft je kind te horen gekregen dat hij of zij "gewoon" veel moet lezen en veel moet met teksten waar vragen bij horen. Als je iets herkent van bovenstaande factoren, dan zal dit helaas geen zin hebben. Je kind heeft dan heel gerichte hulp nodig om te leren hoe hij of zij teksten actief kan lezen, kan visualiseren en er logisch over na kan denken. Ook moet misschien eerst wel zijn of haar psychomotorische vaardigheden worden verbeterd, voor er vooruitgang verwacht kan worden bij het begrijpend lezen. 

Na het adviesgesprek met jou weten we vaak al redelijk waar de problemen kunnen zitten en dat checken we als we met je kind aan de slag gaan. Als het nodig is, doen we wat testjes om zeker te zijn dat we op het juiste spoor zitten. 
We gaan altijd aan de slag met het begrijpend lezen, maar verbeteren ook de voorliggende vaardigheden die nodig zijn om het begrijpend lezen van je kind een boost te geven. Samen kiezen we wat nodig is:

• remedial teaching (RT):
  gerichte begeleiding op maat om het begrijpend lezen te verbeteren. We gaan aan de slag met teksten over onderwerpen die je kind zelf kiest, werken aan het visualiseren, controleren en het verbinden van informatie. We maken het natuurlijk vooral zo leuk en zinvol mogelijk. Lees hier meer 

of

• psychomotorische remedial teaching (PMRT):
  gerichte begeleiding op maat om het begrijpend lezen te verbeteren, in combinatie met het verbeteren van de reflexintegratie en motorische breinontwikkeling. Lees hier meer 

of

• psychodiagnostische remedial teaching:
  gerichte begeleiding op maat om het begrijpend lezen te verbeteren, in combinatie met het verbeteren van executieve breinfuncties en het verwerken van informatie in het brein. Lees hier meer 

Eventueel aangevuld met een van onze breintrainingen.