Leren in 3D
Hoe kan het toch dat sommige leerlingen wel veel tijd steken in hun leerwerk, maar toch niet tot voldoende resultaat komen? Negen van de tien keer ligt het dan niet aan de geïnvesteerde tijd, maar aan de manier waarop er gepland en geleerd is.
Leren in 3D
Ik zeg in de begeleiding weleens tegen een leerling: heb je aan leren in 3D gedacht? Daarmee bedoel ik dat je iets eerst van alle kanten moet bekijken. Bijvoorbeeld voordat een leerlingen een planning gaat maken of iets gaat leren. In onze begeleiding besteden we veel aandacht aan 3D, al noemen we het niet altijd zo. Leerlingen reageren opgelucht als ze het 'leren in 3D' systeem gaan toepassen. Ze hebben opeens veel meer overzicht en het leren lukt ze ook beter. En vaak wordt leren daardoor ook leuker. Van tevoren mopperen ze heus weleens, omdat ze bang zijn dat het ze veel meer tijd gaat kosten, maar uiteindelijk blijkt dat helemaal niet zo te zijn, omdat de tijd die ze nu aan hun werk besteden effectief gebruikt wordt!
Zeven eigenschappen van effectieve leerlingen
Er komt bij effectief leren meer kijken dan je denkt, maar als het eenmaal in je systeem zit gaat het vanzelf. Stephen Covey schreef een boek ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’. Ik las een artikel van Carolien Poels, gespecialiseerd in het begeleiden van leerlingen met dyslexie en Engels, zij heeft zich door zijn boek laten inspireren en op haar website een artikel geschreven: ‘De zeven eigenschappen van effectieve leerlingen.’ Dat was vrij lang en vooral gericht op leerlingen met dyslexie. Ik heb er mijn eigen draai aan gegeven, het wat ingekort en aangepast.
De zeven eigenschappen zijn verdeeld in twee groepen:
- Eigenschap 1, 2 en 3 leert leerlingen zichzelf te overwinnen
- Eigenschap 4, 5, 6 en 7 leert de leerling het leerproces/de school te overwinnen
Eigenschap 1 Wees proactief
Proactief betekent niet dat je constant initiatieven moet nemen, maar dat je verantwoordelijk bent voor je eigen gedrag, voor je eigen acties. Soms denken leerlingen dat alles buiten henzelf omgaat en dat ze slachtoffer zijn van een systeem. Dan hoor je reactieve uitspraken als:
- Ik kan er niets aan doen
- Zo ben ik nu eenmaal
- Als ik maar…
- Had ik maar geen dyslexie, dan kon ik dit wel
Niet echt helpende gedachten dus en ze zijn ook nog eens niet waar! Je hebt zelf echt wel controle over je gedrag en hoe je in het leven staat. Kijk maar eens naar deze proactieve uitspraken:
- Ik kan het ook anders aanpakken.
- Wat zijn alternatieve hulpmiddelen?
- Wat is mijn leerstrategie?
- Ik ga gebruik maken van mijn visuele talenten
In de reactieve stand neemt de leerling geen verantwoordelijkheid voor zijn leerproces en in de proactieve stand wel. De wens om te verbeteren moet van binnenuit komen. Positieve gedachten in combinatie met andere leerstrategieën leiden eerder tot succes.
Eigenschap 2 Begin met het einde voor ogen
Bij het einde wordt bedoeld, het doel waar je naartoe werkt. Dat kan een doel dichtbij zijn; een voldoende halen, maar ook een doel verder weg; slagen of in de zorg of de ICT werken. Wat wil je bereikt hebben over 1 jaar, 5 jaar, 10 jaar? Zonder doel is het veel moeilijker om jezelf te motiveren. Daarom beginnen we een traject ook altijd door samen met de leerling doelen te bedenken en die evalueren we tussendoor en aan het eind van een traject.
Eigenschap 3 Belangrijke zaken eerst
Eigenschap 1 en 2 maken duidelijk dat de leerling zelf de regie heeft over zijn gedachten en handelen. Eigenschap 3 maakt duidelijk wat je moet doen om dit voor elkaar te krijgen. Wat moet ik leren, hoe ga ik dat doen, welke strategie pas ik toe? Wat is belangrijk en moet het eerst af? Waar hangt het meeste vanaf voor mijn cijferlijst? Plannen en prioriteren noemen we dat.
Eigenschap 4 Denk win-win
Durf om hulp te vragen! Daarvoor heb je voldoende overzicht en inzicht nodig en moet je weten wat je van iemand nodig hebt en wie je daar het beste bij kan helpen. Verder heb je innerlijke kracht nodig om de stap naar iemand te durven zetten die je verder kan helpen. Wanneer hij overziet wat er aan de hand is en wat nog ontbreekt om verder te kunnen dan kan de leerling ook gericht om hulp vragen. De docent ziet dan dat je serieus met zijn of haar vak bezig bent en jij krijgt het antwoord waarmee je weer verder kunt. Win win!
Eigenschap 5 Eerst begrijpen, dan begrepen worden
Iedereen wil graag begrepen worden. Sommige leerlingen verwerken informatie duidelijk anders dan het op school aangeboden wordt. Leerlingen met dyslexie of AD(H)D, bijvoorbeeld. Pas wanneer een leerling van zichzelf begrijpt hoe hij informatie verwerkt kan hij er effectief mee aan de slag en ook aan een ander duidelijk maken wat hij nodig heeft. Wanneer docenten begrijpen dat niet al hun leerlingen op dezelfde manier informatie verwerkt zij hun instructie daarop aanpassen, zullen alle leerlingen tot hun recht komen en effectief kunnen leren.
Eigenschap 6 Synergie
Synergie betekent samenwerken. Een goede interactie tussen leerkracht en leerling haalt het beste en het mooiste in beide naar boven. Het draait om betrokkenheid van de leerling bij de les, maar ook om het betrekken van leerlingen bij de les.
Eigenschap 7 Houd de zaag scherp
In het bos is een boswachter aan het zagen. Hij zaagt zich suf. ‘Hoe lang bent u al bezig?’ ‘Meer dan vijf uur,’ antwoordt hij. ‘Ik ben kapot, dit is loodzwaar!’.
‘Maar… waarom stopt u niet even om de zaag weer scherp te maken? Dan gaat het een stuk sneller.’
De boswachter antwoordt: ‘Daar heb ik geen tijd voor, ik moet nog veel te veel zagen…’
Het kon zomaar een gesprek zijn in de praktijk. Stilstaan bij je handelen is vooruitgang is mijn motto. Nadenken over- en bijhouden van wat je geleerd hebt zorgt dat nieuwe informatie veel sneller wordt opgenomen. Door je voorkennis te activeren voor je aan een taak begint zet je je brein op scherp!
blog van Agnes Eisses
PS: heeft je kind hier hulp bij nodig? Maak dan gewoon even een afspraak voor een gratis en vrijblijvend adviesgesprek. Klik hier voor meer informatie.