"Dat zoeken we op!" Misschien gebruik je deze zin ook wel eens wanneer je iets even niet weet. De zin komt uit een van mijn favoriete televisieprogramma’s: Twee voor twaalf. Dat programma moet wel een geweldige spelformule hebben, want het bestaat al 50 jaar.

Dat zoeken we op

Ik weet nog dat ik er als kind ook al graag naar keek. De meeste kinderen in mijn klas keken liever naar andere programma’s, maar ik voelde me er enorm door uitgedaagd. Uitdaging die ik in de klas nog wel eens miste! Wanneer iemand het antwoord een vraag niet in één keer wist dan sprak hij of zij de magische woorden: ‘Dat zoeken we op!’. Dan beeldde ik mij in dat ik daar zat en in de boeken mocht kijken die in de tv-studio stonden. Wij hadden thuis een klein kastje waarin een encyclopedie stond. Een hele plank vol dikke boeken vol onderwerpen en begrippen op alfabetische volgorde uitgelegd en met plaatjes. Daar was ik soms uren zoet mee. 

Begrijpend lezen

Net als dit spelprogramma is begrijpend lezen ook een combinatie van ‘parate’ kennis en opzoekvaardigheid. Bij de meeste kinderen gebeurt er gelijk iets in hun hoofd als ze een tekst met een titel en een plaatje zien. De raderen in hun hoofd gaan vanzelf draaien. Waar zou het over gaan? Wat weet ik al over het onderwerp? Waarom zou dat plaatje erbij staan? Vaak zien ze de inhoud van de tekst ook als een filmpje voor zich en wanneer er woorden in de tekst staan die ze niet begrijpen, dan kijken ze in de context of ze achter de betekenis kunnen komen. Als dat niet lukt, dan stellen ze vragen of ze zoeken de betekenis op in een woordenboek of op internet.

Toch zijn er nog best veel kinderen op de basisschool en op het voortgezet onderwijs bij wie dat allemaal niet zo vanzelfsprekend gaat. Zij zien het bijvoorbeeld niet voor zich of ze stellen zichzelf geen vragen. Ze lopen vast in lange teksten en blijven de tekst maar overlezen, zonder tot een antwoord op de vraag te komen of überhaupt te begrijpen wat er staat. Ze maken geen gebruik van strategieën of juist van een strategie die niet werkt. Daardoor hebben ze niet alleen moeite met het begrijpend lezen van een leestekst, maar ook met andere vakken, want overal is taal. Zelfs bij rekenen!